Sigorta Tahkim Komisyonu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu çerçevesinde, Sigorta Tahkim Kurulu (STK) bünyesinde faaliyet gösteren ve özellikle “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası” (trafik sigortası) ile “Kasko Sigortası” kaynaklı uyuşmazlıklara bakan özel bir alternatif uyuşmazlık çözüm merciidir. Bu komisyonlar, sigorta şirketleri ile poliçe sahipleri veya zarar gören üçüncü kişiler arasındaki anlaşmazlıkları, mahkemeye gitmeden, daha hızlı, daha az masraflı ve basit usulle çözmek için kurulmuştur.

1. Sigorta Tahkim Komisyonu’nun Hukuki Dayanakları ve Yetkisi

Sigorta Tahkim Komisyonu’nun kuruluşu, işleyişi ve yetkileri temel olarak aşağıdaki mevzuatla düzenlenmiştir:

• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK): Özellikle TTK’nın 30. maddesi ve devamı, sigorta sözleşmelerine ilişkin genel hükümleri düzenler. TTK’nın 1457. maddesi ve sonrasında ise “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası”na özel hükümler yer alır. Tahkim komisyonları, bu kanunun öngördüğü bir alternatif çözüm yoludur.

• 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu: Bu kanun, sigortacılık faaliyetlerinin denetimi ve düzenlenmesi için çerçeve oluşturur. Sigorta Tahkim Kurulu (STK), bu kanunla kurulmuş olup, tahkim komisyonları da STK bünyesinde görev yapar.

• Sigorta Tahkim Kurulu Tahkim Komisyonları Yönetmeliği: Komisyonların çalışma usul ve esaslarını, başvuru şartlarını, sürelerini ve karar verme yöntemlerini ayrıntılı bir şekilde düzenleyen en temel düzenlemedir. Bu Yönetmelik, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanmıştır.

Tahkim Komisyonu’nun Yetki Alanı:
Tahkim Komisyonu, belirli tutar ve konularla sınırlıdır. Genel kural olarak:

• Konu İtibarıyla: Öncelikle Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) ve Kasko Sigortası kaynaklı uyuşmazlıklara bakar. Ayrıca, Ferdi Kaza, Sağlık, Yangın, Nakliyat gibi diğer bazı sigorta branşlarındaki uyuşmazlıklara da bakabilmektedir. Bu yazıda odaklandığımız maddi hasarlı trafik kazalarında, hem trafik sigortasından talep edilen tazminatlar (zarar gören üçüncü kişi olarak) hem de kendi kasko sigortanızdan talep ettiğiniz ödemelere ilişkin anlaşmazlıklar komisyonun yetkisi dahilindedir.

• Tutar İtibarıyla: 2024 yılı itibarıyla, talep edilen tazminat tutarı (ana alacak) 100.000 Türk Lirası’nı aşmamalıdır. Bu tutar, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeniden belirlenmektedir. 100.000 TL’yi aşan talepler için tahkim komisyonuna başvurulamaz; doğrudan ticaret mahkemesine dava açılması gerekir. Önemle belirtmek gerekir ki, bu tutar, faiz, vekalet ücreti, masraf gibi ek talepleri kapsamaz. Sadece sigortadan talep edilen ana tazminat tutarıdır.

  ---

2. Sigorta Tahkim Komisyonu’na Başvuru Şartları ve Ön Koşullar

Tahkim Komisyonu’na başvurmak için belirli ön koşulların yerine getirilmiş olması gerekir. Aksi takdirde başvurunuz esastan incelenmeden usulden reddedilebilir.

a) Yazılı İhbar ve Cevap Süreci:
Tahkim yoluna başvurmadan önce, mutlaka sigorta şirketine yazılı bir şekilde (iade taahhütlü mektup, e-posta, faks veya noter aracılığıyla) zararınızı ve tazminat talebinizi bildirmeniz gerekir. Sigorta şirketinin bu talebinize 15 (on beş) iş günü içinde yanıt verme hakkı vardır. Bu süre, sigorta şirketinin talebinizi inceleyip değerlendirmesi için tanınan yasal süredir.

• Şirket, talebinizi kabul edip ödeme yaparsa, tahkim sürecine gerek kalmaz.

• Şirket, talebinizi kısmen kabul eder veya tamamen reddederse, ya da 15 iş günü içinde hiç cevap vermezse, artık tahkim komisyonuna başvuru hakkınız doğmuş demektir. Marmaris Koçak Hukuk Bürosu olarak, bu yazılı ihbar sürecinin titizlikle yürütülmesinin, sonraki aşamalar için çok önemli bir delil teşkil ettiğinin altını çizmek isteriz.

b) Zamanaşımı Sürelerine Dikkat!
Tahkim komisyonuna başvuru için de bir zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Genel kural olarak:

• Sigorta şirketinin yazılı ret cevabının tarafınıza tebliğinden itibaren 1 (bir) yıl içinde tahkime başvurulmalıdır.

• Eğer sigorta şirketi 15 iş günlük süre içinde hiç cevap vermemişse, bu sürenin bitiminden itibaren yine 1 (bir) yıl içinde başvuru yapılmalıdır.

Bu süreler, TTK’nın ilgili maddelerinde düzenlenmiş olup, hak düşürücü sürelerdir. Bu nedenle, Avukat Mehmet Altan Koçak‘ın da sık sık uyardığı gibi, süreler kaçırılmamalıdır. Aksi halde, hakkınızı mahkemede dahi kaybedebilirsiniz.

c) Başvuru Dilekçesi ve Ekleri:
Tahkim komisyonuna başvuru, “Tahkim Talepli Dilekçe” ile yapılır. Bu dilekçede;

• Tarafların (zarar gören/sigorta ettiren ve sigorta şirketi) kimlik ve adres bilgileri,

• Sigorta poliçesinin numarası ve türü,

• Uyuşmazlığa konu olan olayın (trafik kazasının) tarihi, yeri ve kısa özeti,

• Sigorta şirketine yapılan yazılı başvurunun tarihi ve şirketin cevabı (veya cevap vermediği),

• Talep edilen tazminat tutarının açıkça belirtilmesi,

• Dayanakların ve delillerin belirtilmesi gerekmektedir.

Dilekçeye eklenmesi gereken belgeler genellikle şunlardır:

• Trafik kaza tespit tutanağı (Kaza olduğunun en temel belgesidir).

• Poliçe örneği.

• Sigorta şirketine gönderilen yazılı talep örneği ve bu talebin gönderildiğine dair belge (mektup alındı makbuzu, e-posta çıktısı vb.).

• Sigorta şirketinden gelen ret yazısı (varsa).

• Zararın tespitine yönelik belgeler (ekspertiz raporu, tamir faturası, fotoğraflar, videolar).

• Araç ruhsat ve tescil belgesi fotokopisi.

• Başvuru sahibinin kimlik fotokopisi.

• Vekaletname (Bir avukat aracılığıyla başvurulacaksa).

3. Sigorta Tahkim Komisyonu Sürecinin İşleyişi

Başvurunuz kabul edildikten sonra, süreç genellikle şu aşamalardan oluşur:

a) Komisyonun Oluşturulması ve Görevlendirme:
Başvurunuz, bulunduğunuz bölgedeki tahkim komisyonuna iletilir. Türkiye genelinde, Ankara merkez olmak üzere, birçok ilde tahkim komisyonları bulunmaktadır. Muğla ve çevresindeki davalara genellikle İzmir veya Antalya gibi büyük illerdeki komisyonlar bakar, ancak bu durum sürecin uzaması anlamına gelmez. Komisyon, bir başkan ve iki üyeden oluşur. Başkan, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından görevlendirilen bir hukukçu veya sigortacılık alanında deneyimli bir kişidir. Üyeler ise, sigorta şirketlerini temsil eden ve sigorta ettirenleri (tüketiciyi) temsil eden kişiler arasından seçilir.

b) İnceleme ve Dosya Üzerinden Karar:
Tahkim komisyonlarının en büyük avantajı, genellikle duruşma yapılmaksızın, dosya üzerinden inceleme yapılarak karar verilmesidir. Komisyon, taraflardan gelen dilekçe, cevap ve tüm belgeleri hukuki ve teknik açıdan inceler. Gerekli gördüğü takdirde, tarafları çağırarak ek bilgi ve belge isteyebilir veya nadiren bir duruşma yapabilir. Bu, sürecin hızlı ilerlemesini sağlar. Örneğin, Marmaris‘te meydana gelen bir kazaya ilişkin tahkim dosyası, fiziki olarak Ankara‘da veya İzmir’de incelenebilir, ancak bu, süreci yavaşlatmaz.

c) Ekspertiz İncelemesi:
Maddi hasarlı trafik kazalarında en çok ihtilaf konusu olan husus, zararın tutarıdır. Sigorta şirketi, kendi eksperinin düşük bulduğu bir tutarı önerirken, siz daha yüksek bir tamir bedeli ödemiş olabilirsiniz. Tahkim komisyonu, bu durumda, dosyadaki mevcut ekspertiz raporlarını yeterli görmezse, tarafsız ve bağımsız bir bilirkişi (eksper) atayarak aracın yeniden ekspertizini isteyebilir. Bu bilirkişi raporu, komisyon kararında genellikle belirleyici olur.

d) Karar Süresi ve Kararın Verilmesi:
Yönetmeliğe göre, tahkim komisyonu, başvuruyu takip eden 3 (üç) ay içinde kararını vermekle yükümlüdür. Bu süre, pratikte bazı durumlarda (ekspertiz gibi ek incelemeler nedeniyle) uzayabilse de, genel olarak bir mahkeme sürecine kıyasla çok daha kısadır. Komisyon, oy çokluğu ile karar verir. Karar, gerekçeli olarak yazılır ve taraflara tebliğ edilir.

4. Tahkim Komisyonu Kararlarının Hukuki Niteliği ve İtiraz Yolu

Tahkim Komisyonu kararları, taraflar açısından kesin ve bağlayıcıdır. Yani, komisyon sizin lehinize bir karar verirse, sigorta şirketi bu karara uymak zorundadır. Kararın uygulanmaması halinde, kararın bir örneği alınarak icra dairelerine başvurulabilir ve zorla tahsil yoluna gidilebilir.

Ancak, komisyon kararlarına karşı olağan bir temyiz yolu bulunmamaktadır. Yani, karar “kesin”dir. Fakat, çok sınırlı ve istisnai bazı hallerde, kararın iptali için “İptal Davası” açma imkanı vardır. İptal davasının sebepleri oldukça dar yorumlanır:

• Tahkim komisyonunun görev veya yetki aşımı,

• Komisyonun kanuna aykırı olarak teşekkül etmesi,

• Tarafların savunma hakkının ihlal edilmesi (örneğin, dilekçenizin veya savunmanızın dikkate alınmaması),

• Kararın kamu düzenine aykırı olması.

İptal davası, kararın tebliğinden itibaren 1 (bir) ay içinde, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılmalıdır. Bu süre de hak düşürücü bir süredir. Marmaris Koçak Hukuk Bürosu olarak, iptal davasının teknik ve karmaşık bir dava olduğunu, mutlaka bir avukat yardımı alınması gerektiğini hatırlatırız.

5. Tahkim Komisyonu Sürecinin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları:

• Hız: Mahkeme süreçleri aylar, hatta yıllar sürebilirken, tahkim komisyonu genellikle 3 ay gibi kısa bir sürede sonuçlanır.

• Ekonomiklik: Harç ve masrafları, mahkeme sürecine kıyasla çok daha düşüktür. Ayrıca, vekalet ücreti de daha makul düzeydedir.

• Basit Usul: Duruşmalara çıkmaya, karmaşık hukuki prosedürlerle uğraşmaya gerek kalmadan, dosya üzerinden sonuç alınabilir.

• Uzmanlık: Komisyon üyeleri, sigorta hukuku konusunda deneyimli kişilerden oluştuğu için, konuya daha hâkim ve teknik bir şekilde yaklaşılır.

Dezavantajları:

• Tutar Sınırlaması: 100.000 TL’yi aşan talepler için başvuru yapılamaması en büyük dezavantajdır. Büyük hasarlı kazalarda mahkeme yolu tercih edilmek zorundadır.

• Kesinlik ve Sınırlı İtiraz: Kararların kesin olması ve sadece çok sınırlı hallerde iptal davası açılabilmesi, mağdur olan taraf açısından bir risk oluşturabilir. Hatalı bir kararın düzeltilmesi mahkemeye kıyasla daha zordur.

• Bazı Uyuşmazlıklarda Yetersiz Kalabilme: Çok karmaşık hukuki meselelerin olduğu, tarafların çok sayıda delil ve tanık sunması gereken davalarda, dosya üzerinden yapılan inceleme yetersiz kalabilir.

6. Marmaris Koçak Hukuk Bürosu’nun Sürece İlişkin Stratejik Önerileri

Değerli müvekkillerimiz ve Marmaris halkı, bir trafik kazası sonrasında hak kaybına uğramamak için aşağıdaki adımları takip etmenizi önemle tavsiye ederiz:

1. Kaza Yerinde: Trafik kazası tespit tutanağını mutlaka doldurun. Eğer kazada anlaşmazlık varsa veya can kaybı/ciddi yaralanma varsa, derhal polisi (155) ve sağlık ekiplerini (112) arayın. Olay yerini ve araçların hasar durumunu farklı açılardan fotoğraflayın veya video kaydı alın.

2. Hızlı Hareket Edin: Kazadan hemen sonra, aracınızı güvenilir bir ekspere göstermek suretiyle tamir bedelini tespit ettirin. Eğer kaskonuz varsa, kendi sigorta şirketinize de durumu bildirin.

3. Yazılı İhbar Şart: Karşı tarafın sigorta şirketine, yukarıda anlatıldığı şekilde, yazılı olarak ve delilli bir şekilde (iade taahhütlü mektup) başvurun. 15 iş günü bekleyin.

4. Süreleri Kaçırmayın: Zamanaşımı sürelerini (1 yıl) asla unutmayın. Bu süreler, Avukat Mehmet Altan Koçak‘ın da üzerinde ısrarla durduğu gibi, hukuki süreçlerin olmazsa olmazıdır.

5. Profesyonel Destek Alın: Sigorta şirketleri, hukuki ve teknik birimlere sahip büyük kuruluşlardır. Bireysel olarak onlarla mücadele etmek zor olabilir. Tahkim dilekçesinin hazırlanması, hukuki stratejinin belirlenmesi, ekspertiz aşamasının takibi ve nihai olarak tahkim sürecinin yürütülmesi için deneyimli bir avukattan destek almanız, en yüksek tazminatı alabilmeniz açısından hayati önem taşır.

6. Dosyanızı Eksiksiz Hazırlayın: Yukarıda sayılan tüm belgeleri, başvuru öncesinde eksiksiz bir şekilde dosyalayın. Düzenli bir dosya, sürecin hızlı ve olumlu ilerlemesine katkı sağlayacaktır.

Sonuç

Maddi hasarlı trafik kazaları, mağdurlar için maddi ve manevi bir yük oluşturur. Sigorta şirketleriyle yaşanabilecek anlaşmazlıklarda, mahkeme yoluna gitmeden önce mutlaka değerlendirilmesi gereken Sigorta Tahkim Komisyonu, hızlı, ekonomik ve etkili bir çözüm mekanizmasıdır. Ancak, bu sürecin de kendine has kuralları, süreleri ve stratejileri vardır.

Marmaris Koçak Hukuk Bürosu olarak, Muğla ve Türkiye’nin dört bir yanındaki müvekkillerimize, trafik kazaları sonrasında haklarını en iyi şekilde aramaları için hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunmaktayız. Ofisimiz, sadece Marmaris‘te değil, gerek Ankara merkezli Sigorta Tahkim Kurulu süreçlerinde gerekse Türkiye’nin her yerindeki mahkemelerde, sigorta hukuku alanında uzmanlaşmış kadrosuyla hizmet vermektedir. Kurucumuz Avukat Mehmet Altan Koçak önderliğinde, her bir dosyayı titizlikle incelemekte, müvekkillerimizin mağduriyetlerini gidermek için etkin bir hukuki mücadele yürütmekteyiz.

Unutmayın, hukuk devletinde sessiz kalanın değil, hakkını usulüne uygun şekilde arayanın yanındayız.

Bu yazı, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hukuki mütalaa niteliği taşımamaktadır. Spesifik durumunuz için lütfen bir avukata başvurunuz.