Taşınmaz hukukunun önemli konularından biri olan geçit hakkı, bir taşınmazın sahibine, komşu taşınmaz üzerinden geçiş yapma yetkisi veren bir ayni haktır. Özellikle kapalı parseller veya ulaşımı engellenen arsalar söz konusu olduğunda, geçit hakkı talepleri sıkça gündeme gelmektedir. Türk Medeni Kanunu (TMK) ve ilgili mevzuat, geçit hakkının şartlarını, kapsamını ve sona ermesini düzenlemektedir.
Marmaris Koçak Hukuk Bürosu olarak, Muğla ve Marmaris’te taşınmaz davalarında uzman avukatlarımızla geçit hakkı uyuşmazlıklarının çözümüne yönelik hukuki destek sağlamaktayız. Bu yazıda, geçit hakkının hukuki niteliği, kurulma şartları, dava süreçleri ve sonlandırılması gibi konuları detaylı bir şekilde ele alacağız.
1. Geçit Hakkı Nedir?
Geçit hakkı (irtifak hakkı türlerinden biri), bir taşınmaz malikinin, başka bir taşınmaz üzerinden geçiş yapabilmesini sağlayan bir ayni haktır. TMK m. 730-733’te düzenlenen bu hak, özellikle:
-
Kamuya açık yola çıkışı olmayan taşınmazlar,
-
Deniz, göl veya kayalık arazi gibi nedenlerle ulaşımı engellenen arsalar,
-
Tarım arazilerinin işletilmesi için gerekli geçişler
için talep edilebilir.
Geçit hakkı, kamu yararına veya özel mülkiyet ilişkilerine dayalı olarak kurulabilir. Marmaris ve Muğla gibi coğrafi yapısı engebeli bölgelerde, özellikle yazlık arsalar ve orman arazileri söz konusu olduğunda, geçit hakkı davaları sıkça görülmektedir.
2. Geçit Hakkının Türleri
Geçit hakkı, niteliğine göre ikiye ayrılır:
a) Kanuni (Yasal) Geçit Hakkı (TMK m. 730-731)
Bir taşınmazın kamu yoluna çıkışının olmaması durumunda, malik komşu taşınmaz üzerinden geçit hakkı talep edebilir. Bu hak, zaruret halinde doğar ve aşağıdaki şartları gerektirir:
-
Taşınmazın kapalı parsel (yola çıkışı olmayan) olması,
-
En kısa ve en az zararlı güzergahın seçilmesi,
-
Bedel ödenmesi (geçit veren taşınmaz malikine tazminat ödenir).
b) İradi (Sözleşmeye Dayalı) Geçit Hakkı (TMK m. 733)
Taraflar arasında yapılan sözleşme ile geçit hakkı kurulabilir. Bu durumda, geçişin şartları, süresi ve bedeli taraflarca belirlenir. Sözleşme, tapu siciline şerh edilerek üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir.
3. Geçit Hakkının Kurulması ve Şartları
Geçit hakkının kurulabilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Kapalı Parsel Olma Zorunluluğu (TMK m. 730)
Taşınmazın herhangi bir kamu yoluna bağlantısının bulunmaması gerekir. Eğer alternatif bir yol varsa, geçit hakkı talebi reddedilebilir.
b) En Az Zararlı Güzergahın Seçilmesi (TMK m. 731)
Geçit hakkı verilecekse, komşu taşınmaza en az zarar verecek şekilde bir rota belirlenmelidir.
c) Bedel Ödenmesi (Tazminat)
Geçit hakkı veren malik, hakkaniyete uygun bir bedel talep edebilir. Bu bedel, mahkeme veya taraflar arasındaki anlaşmayla belirlenir.
d) Tapu Siciline Tescil (TMK m. 733)
Geçit hakkı, tapu kütüğüne şerh edilmelidir. Aksi halde, taşınmaz el değiştirdiğinde yeni malike karşı ileri sürülemez.
Marmaris avukat ve Muğla avukat desteğiyle, geçit hakkı taleplerinizin hukuki süreçlerini yönetebilir ve tapu işlemlerinin eksiksiz tamamlanmasını sağlayabilirsiniz.
4. Geçit Hakkı Davası Nasıl Açılır?
Geçit hakkı talebi, anlaşma yoluyla veya dava açılarak çözülebilir.
a) Anlaşma Yoluyla Geçit Hakkı Kurulması
Taraflar aralarında anlaşarak noterden sözleşme düzenleyebilir ve tapuya şerh koydurarak geçit hakkını resmileştirebilirler.
b) Mahkeme Yoluyla Geçit Hakkı Tesisi
Eğer komşu taşınmaz maliki geçit hakkına izin vermiyorsa, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılabilir. Dava sürecinde:
-
Dilekçe ile başvuru yapılır (taşınmazın kapalı parsel olduğu, en uygun güzergahın belirlendiği ve bedel teklif edildiği belirtilir).
-
Mahkeme, bilirkişi incelemesi yapar (en uygun geçiş yolu ve bedel belirlenir).
-
Yargılama sonucunda geçit hakkı tanınırsa, tapuya tescil edilir.
Marmaris’te taşınmaz davalarında uzman avukatlar, geçit hakkı davalarında bilirkişi raporlarının hazırlanması, delil toplanması ve mahkeme süreçlerinin takibi konusunda profesyonel destek sunmaktadır.
5. Geçit Hakkının Sona Ermesi
Geçit hakkı, aşağıdaki durumlarda sona erer:
-
Süreli geçit hakkı sözleşmesinin bitmesi,
-
Kamunun yeni bir yol açması (kapalı parsel olma durumunun ortadan kalkması),
-
Geçit hakkının kullanılmaması (TMK m. 734),
-
Tarafların anlaşarak hakkı sonlandırması.
6. Sonuç ve Tavsiyeler
Geçit hakkı davaları, taşınmazın kullanımını doğrudan etkileyen önemli uyuşmazlıklardır. Bu nedenle, dava sürecinde hukuki destek almak ve doğru delilleri sunmak büyük önem taşır.
Marmaris Koçak Hukuk Bürosu olarak, Muğla ve Marmaris’te taşınmaz davalarında deneyimli avukatlarımızla geçit hakkı taleplerinizde yanınızdayız. İster anlaşma yoluyla, ister mahkeme sürecinde, haklarınızın korunması için profesyonel hukuki danışmanlık sunmaktayız.
Marmaris Avukat | Muğla Avukat | Taşınmaz Davalarında Uzman Hukuki Destek
Bu yazı, taşınmaz davalarında geçit hakkının hukuki çerçevesini detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Konuyla ilgili daha fazla bilgi için Marmaris ve Muğla’da hizmet veren avukatlarımızla iletişime geçebilirsiniz.
