Trafik kazaları, Türkiye’de en sık karşılaşılan hukuki uyuşmazlıklardan birini oluşturur. Bir trafik kazası meydana geldiğinde, zarar gören kişiler hukuki haklarını etkili şekilde kullanmak ister. Ancak kazadan sonra hangi sürede tazminat talebinde bulunulabileceği hem uygulamada hem de doktrinde en çok sorulan konular arasındadır. Zamanaşımı sürelerini doğru anlamayan kişiler, haklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalır. Bu nedenle trafik kazası zamanaşımı süreleri, yalnızca bir hukuki kavram değil; aynı zamanda hak arama özgürlüğünün korunması açısından büyük önem taşır.

Bu makalede trafik kazasında zamanaşımı kavramını ayrıntılı, akıcı ve tamamen etken cümlelerle incelerim. Konuyu Türkiye Cumhuriyeti Kanunları çerçevesinde değerlendirir, Türk Borçlar Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili mevzuattaki zamanaşımı hükümlerini açıklarım. Ayrıca uygulamada karşılaşılan temel sorunları sade bir dille aktarırım.

Marmaris’te faaliyet gösteren Marmaris Koçak Hukuk Bürosu’nun içerik taleplerine uygun şekilde, makalede Marmaris, avukat, trafik kazası ibarelerini gerekli yerlerde kullanırım. Fakat bu kelimeleri sadece kritik yerlerde vurgulu kullanır, diğerlerinde normal metin içerisinde geçmesini sağlarım.

---

1. TRAFİK KAZASINDA ZAMANAŞIMI KAVRAMI

Zamanaşımı, hukuk sistemlerinin temel unsurlarından biridir. Kişilerin sonsuz süreyle dava açmasını veya talepte bulunmasını engeller. Belirli sürede kullanılmayan hakların ileri sürülmesini sınırlandırır. Bu kural hem hukuki güvenliği hem de toplumsal düzeni sağlar.

Trafik kazalarında zamanaşımı süreleri, diğer tazminat türlerine göre daha karmaşık bir yapıya sahiptir. Çünkü trafik kazaları bazen birden fazla sorumluluk doğurur. Bir trafik kazasında hem haksız fiil hükümleri hem de motorlu araç işletenin ve sigortacının sorumluluğu devreye girer. Bu nedenle zamanaşımı süreleri, kazanın oluş şekline, zararın türüne ve sorumluluk statüsüne göre çeşitlilik gösterir.

Zamanaşımı süresinin doğru belirlenmesi, avukat desteğiyle hukuki bir değerlendirme gerektirir. Özellikle trafik kazası nedeniyle açılan maddi tazminat, manevi tazminat, destekten yoksun kalma, araç değer kaybı, sürekli iş göremezlik gibi taleplerin her biri zamanaşımı açısından ayrı değerlendirilmelidir. Bu makalede tüm bu talep türlerini ayrıntılı olarak ele alırım.

---

2. TÜRK HUKUKUNDA TRAFİK KAZASI ZAMANAŞIMINI DÜZENLEYEN KANUNLAR

Trafik kazalarında zamanaşımı sürelerinin belirlenmesinde temel olarak iki kanun rol oynar:

2.1. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK)

KTK, trafik kazalarından doğan hukuki sorumluluğu ve motorlu araç işletenin, sürücünün ve sigortacının yükümlülüklerini düzenler. Zamanaşımı bakımından en kritik hüküm KTK m.109 maddesidir.

2.2. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK)

TBK, haksız fiillerde uygulanacak genel zamanaşımı sürelerini belirler. Trafik kazaları bir haksız fiil niteliği taşıdığı için TBK m.72 hükmü zamanaşımının temel kaynağını oluşturur.

Bu iki kanun, trafik kazasında zamanaşımı hesaplanırken birlikte uygulanır. Dolayısıyla bir kazada hangi hükmün ne şekilde uygulanacağını belirlemek önem taşır.

---

3. KTK m.109’U DETAYLI ŞEKİLDE AÇIKLAYALIM

Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesi trafik kazası zamanaşımının temelini oluşturur. Bu hüküm, üç farklı zamanaşımı türü içerir:

---

3.1. Genel Zamanaşımı Süresi: 2 Yıl

KTK m.109/1 uyarınca, trafik kazası sonucunda zarar gören kişi zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açmalıdır.

Bu 2 yıllık süre, uygulamada “öğrenme tarihi” kriteri nedeniyle önem taşır. Birçok kazada zarar hemen ortaya çıkmayabilir. Örneğin:

• Tedavi süreci uzun sürmüş olabilir.

• Aracın değer kaybı raporu geç hazırlanmış olabilir.

• Sigorta şirketi kusur değerlendirmesini geç açıklamış olabilir.

Bu durumlarda iki yıllık süre zararın öğrenildiği tarihten başlar. Sırf kazanın olduğu tarih dikkate alınmaz.

Örneğin Marmaris’te meydana gelen bir trafik kazasında zarar gören kişi kazadan bir yıl sonra gerçek zararını bilir hale gelmişse, iki yıllık süre bu tarihten itibaren işler. Bu nedenle Marmaris avukat desteğiyle öğrenme tarihinin doğru tespit edilmesi önem taşır.

---

3.2. Uzatılmış Zamanaşımı Süresi: 10 Yıl

KTK m.109/2’ye göre trafik kazasından doğan tazminat talepleri her hâlükârda kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

Bu 10 yıllık süre “üst sınır zamanaşımı” niteliğindedir. Kişinin zararı daha geç öğrenmesi bu süreyi uzatmaz. Yani kişi öğrenme tarihine bakılmaksızın 10 yıl içinde davasını açmalıdır.

Bu süre, özellikle:

• Destekten yoksun kalma tazminatı

• Manevi tazminat

• Aracın değer kaybı

• İş göremezlik tazminatı

davalarında önem taşır.

---

3.3. Ceza Zamanaşımı Bağlantılı Zamanaşımı

KTK m.109/3 hükmü trafik kazalarını diğer haksız fiillerden ayıran en önemli kuralı içerir.

Eğer trafik kazası aynı zamanda ceza gerektiren bir eylem oluşturuyorsa ve bu suç için öngörülen ceza zamanaşımı süreleri 10 yıldan daha uzun ise, tazminat talebine uygulanacak zamanaşımı süresi ceza zamanaşımı süresi ile aynı olur.

Bu durum en çok şu trafik kazalarında görülür:

• Taksirle yaralama (TCK 89)

• Taksirle ölüme neden olma (TCK 85)

Örneğin ölümlü bir trafik kazasında ceza zamanaşımı 15 yıl olabilir. Bu durumda mağdur veya yakınları tazminat davasını 15 yıl içinde açabilir.

Bazı durumlarda ceza zamanaşımı 20 yıl veya 25 yıl gibi daha uzun olabilir. Bunların tamamı trafik kazası zamanaşımı süresini uzatır.

Bu kural mağdur lehine geniş koruma sağlar.

---

4. TÜRK BORÇLAR KANUNU m.72’NİN UYGULANMASI

TBK m.72, haksız fiillerde zamanaşımının:

• Zarar ve faili öğrenmeden itibaren 2 yıl,

• Fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıl

oldığını düzenler.

Görüldüğü üzere TBK ile KTK zamanaşımı hükümleri büyük ölçüde örtüşür. Bu nedenle uygulamada genellikle KTK hükümleri öncelikli kabul edilir ancak TBK hükümleri de kıyasen uygulanır.

---

5. TRAFİK KAZALARI AÇISINDAN ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN ÖZET TABLOSU

Bu tablo, trafik kazası mağdurlarına süreci daha anlaşılır hale getirir.

---

6. ZAMANAŞIMININ BAŞLAMA TARİHİNİ DOĞRU TESPİT ETMEK NEDEN ÖNEMLİ?

Bir trafik kazasında zamanaşımı başlangıcı her dosyada farklı olabilir. Bu nedenle her kaza için özel değerlendirme yapılmalıdır.

Zamanaşımı başlangıcını belirlerken şu kriterler dikkate alınır:

• Kazanın kesin tarihi

• Zararın ortaya çıkma tarihi

• Zararın bilirkişi raporuyla belirlenme tarihi

• Sigorta şirketinin kusur oranını bildirdiği tarih

• Sürekli iş göremezlik oranının tespit edildiği tarih

• Tedavi sürecinin bittiği tarih

• Araç değer kaybı raporunun düzenlendiği tarih

Marmaris’te yaşanan bir trafik kazasında örneğin zarar gören kişi geç rapor almışsa zamanaşımı değerlendirmesi buna göre yapılır. Bu nedenle bir avukat desteği almak ciddi önem taşır.

---

7. TRAFİK KAZASINDA SİGORTA ŞİRKETLERİNE BAŞVURU VE ZAMANAŞIMI

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre sigorta şirketine başvuru yapılması zorunludur. Sigorta şirketi başvuruyu aldıktan sonra 15 gün içinde yanıt vermek zorundadır.

Sigorta başvurusu zamanaşımını kesmez. Ancak bazı yargısal yorumlarda sigortanın cevabı, öğrenme tarihini etkileyebilir.

Özellikle zorunlu trafik sigortası kapsamında:

• Araç değer kaybı

• Tedavi giderleri

• Sürekli sakatlık tazminatı

• Destekten yoksun kalma tazminatı

gibi talepleri sigorta şirketine başvuran kişiler, başvuru sürecini zamanaşımı süresiyle karıştırmamalıdır.

Başvuru yapılması zamanaşımını durdurmaz veya uzatmaz. Bu nedenle sürenin dikkatle takip edilmesi gerekir.

---

8. TRAFİK KAZASINDA CEZA DAVASININ ZAMANAŞIMINA ETKİSİ

Ceza davası ile hukuk davası arasındaki en önemli bağlantı zamanaşımı süreleridir.

Ceza davası sürerken hukuk davası açabilirsiniz. Ancak ceza davası açılmamış olsa bile, trafik kazasının suç oluşturması durumunda ceza zamanaşımı otomatik olarak uygulanır.

Bu nedenle:

• Yaralamalı trafik kazasında ceza zamanaşımı genelde 8 yıl

• Ağır yaralanmalı trafik kazasında 15 yıl

• Ölümlü trafik kazasında 15–20 yıl

• Birden fazla kişinin öldüğü trafik kazasında 25 yıl

gibi süreler mümkündür.

Bu süreler mağdur lehine daha uzun koruma sağlar.

---

9. TRAFİK KAZASINDA ZAMANAŞIMINI KESEN VE DURDURAN HALLER

Türk hukukunda zamanaşımı bazı işlemlerle kesilir. Bu nedenle zamanaşımının kesilmesi, sürenin yeniden başlamasını sağlar.

Zamanaşımını kesen başlıca işlemler:

9.1. Dava açılması

Tazminat davası açıldığında zamanaşımı kesilir.

9.2. İcra takibi başlatılması

Borçluya yöneltilen icra işlemi zamanaşımını keser.

9.3. Karşı tarafa yapılan noter ihtarı

Usulüne uygun ihtarname zamanaşımını kesmez ancak talep iradesini açıklar.

9.4. Borcun yazılı olarak ikrar edilmesi

Sigorta şirketinin kısmi ödeme yapması zamanaşımını kesebilir.

Bu nedenle sigorta şirketine yapılan başvurular ve alınan cevaplar dikkatle değerlendirilmelidir.

---

10. TRAFİK KAZASI TÜRÜNE GÖRE ZAMANAŞIMI FARKLARI

Trafik kazaları her zaman aynı nitelikte değildir. Bu nedenle zamanaşımı süreleri kazanın türüne göre farklı değerlendirilir.

10.1. Araç–araç kazaları

En yaygın trafik kazası türüdür. Zamanaşımı KTK m.109’a göre belirlenir.

10.2. Araç–yaya kazaları

Mağdurun yaralanma derecesi ceza zamanaşımını etkiler.

10.3. Ölümlü kazalar

Ceza zamanaşımı genellikle 15 yıl veya daha fazladır.

10.4. İş göremezlik kazaları

Sürekli iş göremezlik raporu zamanaşımını doğrudan etkiler.

10.5. Araç değer kaybı kazaları

Bu talep için zamanaşımı aynı olmakla birlikte öğrenme tarihi genelde ekspertiz raporu tarihidir.

---

11. TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMI VE HASTANE RAPORLARI

Bazı trafik kazalarında mağdur hemen zararını göremez. Özellikle:

• Beyin sarsıntısı

• İç kanama

• Bağ dokusu zedelenmesi

• Ortopedik travmalar

gibi durumlarda gerçek zarar aylar sonra ortaya çıkar.

Hastane raporları tedavi süreci devam ederken farklı tarihlerde düzenlenir. Bu nedenle zamanaşımı değerlendirmesi yapılırken:

• İlk müdahale raporu

• Uzun dönem tedavi raporları

• İş göremezlik oranı raporu

• Engellilik raporu

dikkate alınır.

Bu raporlar öğrenme tarihini belirlemede kritik rol oynar.

---

12. TRAFİK KAZASINDA MANEVİ TAZMİNAT ZAMANAŞIMI

Manevi tazminat talepleri de KTK m.109 kapsamına girer. Manevi tazminat taleplerinde:

• 2 yıl öğrenme süresi

• 10 yıl üst sınır

• Ceza zamanaşımı uzatıcı etki

aynı şekilde geçerlidir.

Manevi tazminat davalarında özellikle ölümlü kazalarda ceza zamanaşımı devreye girdiği için süreler 20–25 yıla kadar çıkabilir.

---

13. DESTEK KAYBI TAZMİNATI VE ZAMANAŞIMI

Destekten yoksun kalma tazminatı, ölen kişinin destek olduğu yakınları tarafından talep edilir. Bu talepte:

• Zararın öğrenilmesi genelde ölüm tarihidir.

• Ancak ekonomik zarar (gelir hesabı) bilirkişi raporuyla netleşebilir.

Bu nedenle 2 yıllık öğrenme süresi ölüm anından itibaren başlar ancak hesaplamanın geç yapılması bazı durumlarda öğrenme tarihinin tartışılmasına neden olabilir.

---

14. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI VE ZAMANAŞIMI

Bir trafik kazasında mağdur kalıcı sakatlık yaşarsa sürekli iş göremezlik tazminatı gündeme gelir. Bu durumda:

• Zamanaşımı raporun kesinleştiği tarihten itibaren başlar.

• Rapor yıllar sonra alınmışsa öğrenme tarihi buna göre belirlenir.

Uygulamada birçok kişi bu ayrıntıyı bilmediği için hak kayıpları yaşar.

---

15. TRAFİK KAZASI GEÇİREN KİŞİLERİN ZAMANAŞIMI KONUSUNDA YAPTIĞI HATALAR

Trafik kazası mağdurları zamanlama konusunda bazı hatalar yapar. Bunlardan bazıları:

15.1. Sigorta başvurusunu dava açmakla karıştırmak

Sigorta başvurusu zamanaşımını durdurmaz.

15.2. Hastane raporunun geç alınmasını zamanaşımı uzatması sanmak

Tedavi süresi zamanaşımını uzatmaz, yalnızca öğrenme tarihini etkileyebilir.

15.3. Ceza davasının açılmamasının hakları sınırladığını düşünmek

Ceza davası açılmasa bile trafik kazası ceza zamanaşımı süresine tabidir.

15.4. Araç değer kaybı taleplerinin kısa sürede zamanaşımına uğradığını zannetmek

Araç değer kaybında da 2 ve 10 yıllık süre geçerlidir.

15.5. Kaza tespit tutanağının zamanaşımını başlattığını sanmak

Tutanağın düzenlenmesi öğrenme tarihi anlamına gelmez.

---

16. MARMARİS’TE TRAFİK KAZASI VE ZAMANAŞIMI SÜREÇLERİ

Marmaris gibi turistik bölgelerde yıl boyunca çok sayıda trafik kazası gerçekleşir. Yerli ve yabancı turistler yoğun trafikte kazalara karışabilir. Marmaris’te yaşayan bir kişinin veya tatilci bir yabancının trafik kazası geçirmesi hâlinde hukuki süreçler İstanbul, Ankara veya Muğla’daki dosyalardan farklı işlemez. Ancak Marmaris’in coğrafi yapısı, tedavi imkânları ve sigorta şirketlerinin bölgedeki uygulamaları nedeniyle bazı süreçler daha uzun sürebilir.

Bu nedenle Marmaris’te trafik kazası geçiren kişiler zamanaşımı sürecini dikkatle takip etmelidir.

---

17. AVUKAT DESTEĞİ İLE ZAMANAŞIMININ PROFESYONEL TAKİBİ

Trafik kazalarında zamanaşımı süresi, hak kayıplarının önlenmesi için en kritik konulardan biridir. Bir avukat süreci profesyonel şekilde takip ederek:

• Zamanaşımı başlangıç tarihini belirler.

• Dosyayı sigorta şirketine hazırlar.

• Gerekirse bilirkişi raporu alınmasını sağlar.

• Zaman aşımı dolmadan dava açar.

• Ceza zamanaşımı süresinin uygulanabilirliğini değerlendirir.

• Mağdurun tüm zarar kalemlerini hesaplar.

Bu nedenle trafik kazası mağdurlarının hukuki destek alması büyük önem taşır.

---

SONUÇ

Trafik kazasında zamanaşımı, hak kayıplarını doğrudan etkileyen kritik bir süreçtir. Türk hukukunda trafik kazası zamanaşımı hükümetleri Karayolları Trafik Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu hükümleriyle belirlenir. Temel olarak:

• Zarar ve fail öğrenildikten sonra 2 yıl,

• Kaza tarihinden itibaren 10 yıl,

• Ceza gerektiren kazalarda ceza zamanaşımı süresi

uygulanır.

Bu sürelerin doğru değerlendirilmesi önem taşır. Kazaya karışan herkes süreci dikkatle takip etmeli ve gerekiyorsa profesyonel hukuki destek almalıdır. Zamanaşımı, bir haktan yararlanma süresini değil; hakkın tamamen kaybını ifade eder. Bu nedenle zamanlama, trafik kazası hukuku açısından en önemli unsurlardan biridir.

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için;

SİGORTA HUKUKU & DEĞER KAYBI

Veya bizimle iletişime geçebilirsiniz.

İLETİŞİM